fbpx

Panel logowania

środa, 03 czerwiec 2009 23:05

ZŁOM INFO PL - klasyfikacja złomu brązu

Złom brązu, brąz

Brązy - stopy miedzi z innymi metalami i ewentualnie innymi pierwiastkami, w których zawartość miedzi zawiera się w granicach 80-90% wagowych. Nazwa brąz wywodzi się od łacińskiego słowa aes brundusinum tzn. kruszec brindyzyjski, ponieważ to właśnie Brundisium (współcześnie Brindisi) wyspecjalizowało się w obróbce tego stopu. W starożytności brąz był stopem miedzi w stosunku 90% miedzi do 10% cyny, używanym do wytwarzania przedmiotów codziennego użytku, lub w proporcji 86% miedzi do 14% cyny do wytwarzania ozdób.

Starożytni Egipcjanie wytwarzali brąz w stosunku 91% miedzi do 9% cyny. Główne złoża miedzi występowały w zachodniej Anatolii, na terenach Kaukaskich, na Cyprze i Krecie, na Płw. Iberyjskim i Bałkałskim, na Wyspach Brytyjskich, w Alpach. Cyna występowała w zachodniej Anatolii, w Banacie,  na Kaukazie i Wyspach Brytyjskich. Na terenie Europy miedz eksploatowano ze złóż dostępnych na powierzchni lub prymitywnymi metodami górniczymi. By wydobył miedz drążono lej w podłożu skalistym. Wyjątkiem są stokowe wychodnie żył, gdzie w głąb stoku drążono skośne lub poziome sztolnie. Po wydobyciu ruda była poddawana wstępnej obróbce na miejscu (sortowanie, wstępne oczyszczanie, rozcieranie na małe kawałki). Bezwartościowych domieszek pozbywano się płucząc rozdrobnioną rudę w drewnianych nieckach. Następnie rudę prażono i wytapiano w dymarkach. Cynę uzyskiwano najczęściej z aluwialnych rozsypisk. Kolejne etapy produkcji  wytwarzanie przedmiotów brązowych  odbywały się poza miejscem wydobycia. Przedmioty z brązu odlewano, wlewając stop do form kamiennych, a także stosowano technikę na wosk tracony; znano także obróbkę plastyczną w postaci kucia, wyciągania, trybowania i cyzelowania.


Pełen proces wytwarzania przedmiotów z brązu był domeną specjalistów. Umiejętności starożytnych metalurgów oraz ekonomiczne i symboliczne znaczenie ich wytworów nadawały im szczególny status, co wyraża się występowaniem na cmentarzyskach pochówków wyposażonych w zestawy narzędzi odlewniczych.

Brąz współcześnie

Brązy posiadają dobre własności wytrzymałościowe, są łatwo obrabialne. Brązy wysokostopowe poddają się także hartowaniu. Posiadają dobre właściwości przeciwcierne, są odporne na wysoką temperaturę i korozję. Zastosowanie brązów jest ograniczone ze względu na ich wysoką cenę.

Brązy dzieli się na brązy do obróbki plastycznej, dostarczane w formie wyrobów hutniczych  blach, pasów, taśm, prętów, drutów i rur oraz brązy odlewnicze, dostarczane w postaci sztab lub kęsów.

Własności fizyczne
Gęstość: 7,5÷9,3 (g/cm3)
Temperatura topnienia: 940÷1084 (?C)
Współczynnik rozszerzalności liniowej w zakresie 20100 (?C): 8÷20*10-6
Skurcz odlewniczy: 1,5÷2,5%

Rodzaje brązów

Brązy do obróbki plastycznej

Brąz cynowy
Zawiera od 1% do 9% cyny: Ma barwę szarą, której intensywność wzrasta wraz z zawartością cyny. Mogą zawierać także inne dodatki stopowe, takie jak cynk (2,7% do 5%), ołów (1,5% do 4,5%) oraz domieszki fosforu (0,1% do 0,3%) z zanieczyszczeniami nie przekraczającymi 0,3%. Symbole brązów cynowych to B2 (CuSn2), B4 (CuSn4), B6 (CuSn6), B43 (CuSn4Zn3), B443 (CuSn4n4Pb3), B444 (CuSn4n4Pb4). Brązy cynowe używane są na elementy sprężyste, trudno ścieralne, a przy większej zawartości ołowiu na tuleje i panwie łożyskowe, monety, elementy pracujące w wodzie morskiej, armaturę.

Brąz aluminiowy
  Zawiera od 4% do 11% aluminium: Może zawierać także inne dodatki stopowe, takie jak żelazo (2,0% do 5,5%), mangan (1,5% do 4,5%) oraz nikiel (3,5% do 5,5%), z zanieczyszczeniami nie przekraczającymi 1,7%. Symbole brązów aluminiowych to BA5 (CuAl5), BA8 (CuAl8), BA93 (CuAl9Fe3), BA1032 (CuAl10Fe3Mn2), BA1044 (CuAl10Fe4Ni4), BA92 (CuAl9Mn4). Cechują się dobrymi własnościami wytrzymałościowymi. Brązy aluminiowe stosowane są na części do przemysłu chemicznego, elementy pracujące w wodzie morskiej, monety, styki ślizgowe, części łożysk, wały, śruby, sita.

Brąz berylowy
  Zawiera od 1,6% do 2,1% berylu: Może zawierać takze inne dodatki stopowe, takie jak nikiel w połączeniu z kobaltem (0,2% do 0,4%) oraz tytan (0,1% do 0,25%), z zanieczyszczeniami nie przekraczającymi 0,5%. Symbole brązów berylowych to BB2 (CuBe2Ni (Co)), BB1T (CuBe1,7NiTi), BB2T (CuBe2NiTi). Brązy berylowe stosowane są na elementy sprężyste, elementy aparatury chemicznej, elementy żaroodporne, np. gniazda zaworów, narzędzia nieiskrzące.

Brąz krzemowy
  BK31 (CuSi3Mn1): Zawiera 2,7% do 3,5 krzemu i 1,0% do 1,5% manganu, przy zanieczyszczeniach nie przekraczających 1,0%. Stosowany jest na siatki, elementy sprężyste, elementy w przemyśle chemicznym, elementy odporne na ścieranie, konstrukcje spawane.

Brąz manganowy
  BM123 (CuMn12Ni3): zawiera 11,5% do 13% manganu i 2,5% do 3,5% niklu przy dopuszczalnych zanieczyszczeniach do 1%. Stosowany na oporniki wysokiej jakości.

  Brązy odlewnicze 

Pośród brązów odlewniczych wyróżnia się:
  brąz cynowy  B10 (CuSn10)
  brąz cynowo-fosforowy  B101 (CuSn10P)
  brąz cynowo-cynkowy  B102 (CuSn10Zn2)
  brąz cynowo-ołowiowy  B1010 (CuSn10Pb10) i B520 (CuSn5Pb20)
  brąz cynowo-cynkowo-ołowiowy B555 (CuSn5Zn5Pb5), B663 (CuSn6ZnPb3) i B476 (CuSn4Zn7Pb6).
  brąz aluminiowo-żelazowy  BA93 (CuAl9Fe3)
  brąz aluminiowo-żelazowo-manganowy  BA1032 (CuAl10Fe3Mn2)
  brąz krzemowo-cynkowo-manganowy  BK331 (CuSi3Zn3Mn).

  Brązy odlewnicze stosuje się do odlewania części i elementów do zastosowań podobnych jak w przypadku brązów do obróbki plastycznej oraz do odlewania pomników.

GRUPA
KLASA
NAZWA POTOCZNA
POSTAĆ
WYMAGANIA
1.13
Brązy cynowe i cynowo-fosforowe
1.13.1
Brąz
Złom kawałkowy i inny o grubości
powyżej 1,0 mm
dostarczany oddzielnie gatunkami stopów; wolny od zanieczyszcz innymi metalami i stopami; dopuszcza się ślady zanieczyszczeń niemetalicznych
1.13.2
Złom kawałkowy o grubości
do 1,0 mm
dostarczany oddzielnie gatunkami stopów; dopuszcza się zaw. Fe do 1% oraz zanieczyszcz. niemetalicz.do 2%.
1.13.3
odlewy
dostarczany oddzielnie gatunkami stopów; wolny od zanieczyszcz. innymi metalami i stopami; dopuszcza się zanieczyszczenia niemetalicz. do 2%.
1.13.4
Złom kawałkowy i inny
dopuszcza się zanieczyszczenia metalami i stopami do 1% oraz zanieczyszcz niemetaliczne do 2%.
1.13.5
1.13.6
Wióry, ścinki itp.
dostarczane oddzielnie gat. stopów; dopuszcza się zawartość Fe do 1% i zanieczyszcz. niemetalicznych do 2% (lub 4%).
1.14
Brązy cynowo-ołowiowe
1.14.1
Brąz
Złom kawałkowy i inny bez
oraniczenia grubości
dostarczany oddzielnie gatunkami stopów; dopuszcza się zaw. Fe do 1% oraz zanieczyszcz. niemetalicz.do 2%.
1.14.2
Odlewy
dostarczany oddzielnie gatunkami stopów; wolny od zanieczyszcz. innymi metalami i stopami; dopuszcza się zanieczyszczenia niemetalicz. do 2%.
1.14.3
Złom kawałkowy odlewny i inny
dopuszcza się zanieczyszczenia metalami i stopami do 1% oraz zanieczyszcz. niemetaliczne do 2%.
1.14.5
Wióry, ścinki itp.
dostarczane oddzielnie gat. stopów; dopuszcza się zawartość Fe do 1% i zanieczyszcz. niemetalicznych do 2% (lub 4%).
1.16
Brązy cynowo-ołowiowo-cynkowe 
1.16.1
Brąz
Złom kawałkowy i inny
dostarczany oddzielnie gatunkami stopów; wolny od zanieczyszcz. innymi metalami i stopami; dopuszcza się ślady zanieczyszczeń niemetalicznych
1.16.2
Odlewy
dostarczany oddzielnie gatunkami stopów; wolny od zanieczyszcz. innymi metalami i stopami; dopuszcza się zanieczyszczenia niemetaliczne do 2%.
1.16.3
Złom kawałkowy odlewy i inny
dostarczany oddzielnie w grupach gatunków stopów; dopuszcza się zanieczyszcz. metalami i stopami do 1% oraz zanieczyszczenia niemetaliczne do 2%. Wióry, ścinki itp.
1.16.4
Wióry, ścinki itp.
dostarczany oddzielnie gatunkami stopów; wolne od zanieczyszcz. innymi metalami i stopami; dopuszcza się pomieszanie gatunków stopów odlewniczych i przerabianych plastycz.; dopuszcza się zaw. wiórów Fe do 1% oraz zanieczyszcz. niemetal.do 2%.
1.17
Brązy
aluminiowe
1.17.1
Brąz typu BA
Złom kawałkowy i inny
dostarczany oddzielnie gatunkami stopów do przeróbki plastycznej; wolny od zanieczyszcz.innymi metalami i stopami; dopuszcza się ślady zanieczyszcz. niemetaliczynch.
1.17.2
Odlewy
dostarczany oddzielnie gatunkami stopów; wolny od zanieczyszcz. innymi metalami i stopami; dopuszcza się zaniecz. niemetaliczne do 2%.
1.17.3
Wióry, ścinki itp.
dostarczane oddzielnie gatunkami stopów; dopuszcza się zaw. wiórów Fe do 2% i zanieczyszcz.niemetal.do 2%.
1.18
Brązy krzemowe
1.18.1
Brąz typu BK
Złom kawałkowy i inny
dostarczany oddzielnie gatunkami stopów do przeróbki plastycznej; wolny od zanieczyszcz. innymi metalami i stopami; dopuszcza się ślady zanieczyszcz. niemetaliczynch.
1.18.2
Odlewy
dostarczany oddzielnie gatunkami stopów; wolny od zanieczyszcz. innymi metalami i stopami; dopuszcza się zaniecz. niemetaliczne do 2%.
1.18.3
Wióry, ścinki itp.
dostarczane oddzielnie gatunkami stopów; dopuszcza się zaw. wiórów Fe do 2% i zanieczyszcz. niemetal.do 2%.
1.20
Brązy
niesortowane
1.20.1
Niesort
Złom kawałkowy i inny
dostarczane w stanie pomieszanym w grupach gatunków; dopuszcza się zawartość Fe do 10% oraz zanieczyszcz 
niemetaliczne do 5%.
1.20.2
wióry, ścinki itp.
01.03
Odpady
metalurgiczne
brązu 
01.03.1
01.03.2
złom miedzionośny
skrzepy
 
01.03.3 do
01.03.8
skrzepy i zgary
 
01.03.9
Opiłki i pyły szlifierskie