Głównym impulsem jest chęć zwiększenia dostępności surowców wtórnych wewnątrz UE – przede wszystkim dla hut, stalowni i przemysłu świadczącego usługi związane z elektromobilnością. Złom dla takich sektorów stanowi kluczowy surowiec do produkcji niskoemisyjnej stali w piecach łukowych (EAF). Eksperci podkreślają, że wydajna polityka surowcowa wymaga zachowania złomu na terytorium UE, co ma pomóc w transformacji energetycznej i zmniejszeniu uzależnienia od surowców pierwotnych.

 Co konkretnie proponuje UE?

Proponowane rozwiązania są kompleksowe i mają kilka kluczowych elementów:

• Zakaz eksportu do krajów spoza OECD, z możliwością włączenia wyjątków tylko dla państw zaaplikowanych i sprawdzonych pod kątem norm recyklingowych 
• Cła eksportowe, sięgające nawet 25 %, planowane już nawet w III kwartale 2025 roku wobec krajów trzecich – w odpowiedzi na taryfy amerykańskie czy inne wyzwania rynkowe.
• Obowiązek udokumentowania przeznaczenia surowca – pod kątem technologii recyklingu i dopuszczalnych praktyk środowiskowych.
• Cyfrowe śledzenie przesyłek oraz zaostrzone procedury licencyjne.

 Reakcje branży – zwolennicy i krytycy

Branża recyklingowa oraz eksporterzy złomu zgłaszają obawy o negatywne skutki tych regulacji, wskazując na możliwy spadek opłacalności recyklingu i ryzyko przepełnienia magazynów surowcem. W opinii przedstawicieli branży recyklingowej, takich jak EuRIC (European Recycling Industries' Confederation) czy Bureau of International Recycling (BIR), ograniczenia eksportowe mogą prowadzić do spadku cen złomu w Europie oraz destabilizacji całego sektora recyklingowego. Zdaniem tych organizacji restrykcje uderzą w branżę recyklingu, zwłaszcza w małe i średnie firmy, które prowadzą handel złomem i nie dysponują technologicznymi zdolnościami do przetwarzania surowca wewnątrz UE.

Z kolei europejscy producenci stali oraz hutnictwo aluminium popierają ograniczenia eksportowe, argumentując, że dzięki temu UE będzie mogła lepiej wykorzystać własne zasoby złomu, co jest istotne z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju gospodarczego oraz bezpieczeństwa surowcowego Europy. Poparcie dla tego stanowiska deklarują organizacje takie jak Eurofer oraz European Aluminium.

 Skala eksportu – dane i kierunki

Przykładowo w 2023 roku UE wyeksportowała ponad 20 mln ton złomu, głównie do krajów takich jak Turcja (ok. 12,5 mln ton), Indie (3,8 mln) czy Pakistan (2,7 mln). Obecne przepisy wymagają, by w krajach niebędących w OECD zgłoszono chęć importu surowca do lutego 2025 r., a pierwsza zatwierdzona lista pojawi się w listopadzie 2026 r.

Planowane zmiany mogą zatem głęboko zmienić strukturę europejskiego rynku złomu metali, wpływając zarówno na producentów, jak i firmy zajmujące się recyklingiem. Decyzje podjęte przez Komisję Europejską w najbliższych miesiącach będą kluczowe dla dalszego rozwoju całej branży.

 Będziemy monitorować sytuację i uzupełniać ten artykuł o nowe informacje.